Trong thế giới công nghệ hiện đại, Internet và Web là hai thuật ngữ được sử dụng gần như thay thế cho nhau. Tuy nhiên, đối với những người làm việc hoặc quan tâm sâu sắc đến công nghệ, việc phân biệt rõ ràng giữa Internet và World Wide Web (Web) là vô cùng cần thiết. Thực tế, chúng là hai khái niệm liên quan nhưng hoàn toàn khác biệt, và điều thú vị là Web, thứ chúng ta sử dụng hàng ngày, có thể sẽ không tồn tại mãi mãi như một phương thức truy cập thông tin chủ đạo.
Internet Ra Đời Trước Web Hàng Thập Kỷ
Nền tảng của Internet đã được đặt từ nhiều thập kỷ trước khi Web xuất hiện. Vào cuối những năm 1960, dự án ARPANET của quân đội Mỹ đã đặt viên gạch đầu tiên cho Internet. Mục tiêu của dự án này là tạo ra một mạng lưới liên lạc phi tập trung, có khả năng chống chịu cao, không thể bị vô hiệu hóa hoàn toàn chỉ bằng việc phá hủy một trung tâm điều khiển duy nhất. Điều này cực kỳ quan trọng trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh khi mối đe dọa từ các cuộc tấn công hạt nhân luôn thường trực.
Bản đồ mạng ARPANET năm 1980 thể hiện các nút giao tiếp liên kết với nhau
Nếu một phần cơ sở hạ tầng vật lý bị đánh sập, các gói dữ liệu (data packets) sẽ tự động tìm một lộ trình khác để đến đích. Giao thức Internet Protocol (IP) mà chúng ta vẫn sử dụng ngày nay đã được phát triển cho ARPANET và mạng lưới Internet sau này. Đến những năm 1980, bộ giao thức TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) đã trở thành tiêu chuẩn hóa, cho phép bất kỳ máy tính hay thiết bị nào giao tiếp với nhau qua mạng bằng một “ngôn ngữ” chung.
Tuy nhiên, Internet thời kỳ đầu còn rất thô sơ và không thân thiện với người dùng phổ thông. Mọi thứ đều dựa trên văn bản, và các dịch vụ như email, FTP (File Transfer Protocol) hay các diễn đàn sơ khai (ví dụ: Usenet) là những cách mà một nhóm nhỏ những người đam mê công nghệ siêu “geeky” sử dụng để tham gia vào “câu lạc bộ Internet” giới hạn này.
Web Chỉ Là Một Dịch Vụ Chạy Trên Nền Tảng Internet
Vào cuối thập niên 80, Tim Berners-Lee đã giới thiệu với thế giới “World Wide Web”, hay đơn giản là “Web” như chúng ta biết ngày nay. Đây chính là ý nghĩa của cụm “WWW” thường xuất hiện ở đầu địa chỉ trang web.
Web đã mang đến cho chúng ta những trang có giao diện đồ họa phong phú, với hình ảnh, thậm chí là hoạt ảnh và video. Dĩ nhiên, các trang web thời kỳ đầu khá đơn giản, ví dụ điển hình là trang web huyền thoại của bộ phim Space Jam ra mắt năm 1996.
Giao diện trang web Space Jam nguyên bản năm 1996, ví dụ về các website đời đầu của Web
Web là sự kết hợp của nhiều công nghệ khác nhau để hoạt động liền mạch:
- HTTP (Hypertext Transfer Protocol): Giao thức cho phép trình duyệt web của bạn yêu cầu một trang web từ máy chủ. Phiên bản ban đầu không được bảo mật tốt, vì vậy ngày nay hầu hết các trang web đều sử dụng HTTPS, phiên bản mã hóa bảo mật hơn.
- HTML (Hypertext Markup Language): Ngôn ngữ đánh dấu được dùng để viết các trang web. Trình duyệt của bạn sẽ diễn giải mã HTML để biết cách hiển thị trang web một cách chính xác.
- URL (Uniform Resource Locators): Là các địa chỉ web bạn nhập vào thanh địa chỉ của trình duyệt. URL hoạt động cùng với DNS (Domain Name System) để nhanh chóng tìm ra máy chủ vật lý chứa dữ liệu trang web mà trình duyệt cần để hiển thị cho bạn.
Chính vì Web chiếm một phần lớn trong việc sử dụng Internet hàng ngày, nhiều người lầm tưởng rằng Web chính là Internet. Tuy nhiên, trên thực tế, Web chỉ là một trong nhiều dịch vụ hoạt động trên nền tảng Internet, bên cạnh các dịch vụ khác như:
- Email: Hoạt động thông qua các giao thức như SMTP, IMAP và POP3.
- Dịch vụ nhắn tin: Bao gồm các ứng dụng như WhatsApp, Signal hay IRC.
- Chia sẻ tệp: Sử dụng FTP, BitTorrent hoặc các dịch vụ lưu trữ đám mây như Dropbox.
- Chơi game trực tuyến: Dựa vào nhiều giao thức mạng khác nhau để kết nối người chơi trên toàn cầu.
- Dịch vụ phát trực tuyến (streaming): Ví dụ Netflix và Spotify, sử dụng các mạng phân phối nội dung (CDN) và giao thức streaming đa dạng.
Web đóng vai trò kết nối các dịch vụ này một cách liền mạch, nhưng về cơ bản, Web chỉ là “bề mặt” của Internet – là gương mặt thân thiện, đẹp đẽ giúp việc sử dụng Internet trở nên dễ dàng hơn.
Web Có Thể Bị Thay Thế, Nhưng Internet Thì Vĩnh Cửu
Cũng giống như Web đã từng thay thế các dịch vụ Internet đời đầu như Gopher, các công nghệ mới có thể một ngày nào đó sẽ thay thế Web như là phương thức chính để chúng ta truy cập thông tin. Những xu hướng công nghệ mới nổi như Web phi tập trung (Web3), metaverse và các giao diện điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo (AI-driven interfaces) có thể làm thay đổi cách chúng ta tương tác trực tuyến.
Hãy nghĩ đến các nền tảng mạng xã hội lớn như Facebook – quy mô của chúng ngày nay còn lớn hơn toàn bộ Internet của vài thập kỷ trước. Đối với nhiều người trên thế giới, Facebook chính là toàn bộ trải nghiệm Internet của họ. Họ nhận tin tức, mua sắm, tương tác xã hội và mọi thứ khác từ duy nhất một dịch vụ trực tuyến này.
Mặc dù Web mở, nơi bất kỳ ai cũng có thể tạo một trang web, khó có thể biến mất hoàn toàn, nhưng Internet trong tương lai có thể sẽ không còn đồng nghĩa với Web như ngày nay nữa. Sự tiến hóa liên tục của công nghệ sẽ định hình cách chúng ta kết nối và tiếp cận thế giới số.
Tóm lại, Internet là hạ tầng mạng lưới toàn cầu, là xương sống truyền tải dữ liệu, còn Web chỉ là một trong rất nhiều dịch vụ chạy trên nền tảng đó. Việc hiểu rõ sự khác biệt này không chỉ làm phong phú kiến thức công nghệ của bạn mà còn giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về tương lai của không gian số. Hãy tiếp tục theo dõi thuthuatvitinh.com để cập nhật thêm những thông tin hữu ích và chuyên sâu về công nghệ!
